Whiskystreek

21 en 22 juni

Bij Schotland hoort Whisky. We rijden daarvoor met de camper van de omgeving van Inverness oostwaarts naar de Spey-side. Uit deze streek in Schotland komt de helft an de single-malt whisky's vandaan. Dit zijn dus whisky's die in één distilleerderij zijn geproduceerd. 

Elgin

We beginnen ons bezoek aan de Spey-side, de whiskystreek in het Noord-Oosten van  Schotland,  nog redelijk cultureel met een bezoek aan Elgin. 

Vanaf de camping aan de kust bij Lossiemouth, waar we vanwege onze aankomst de dag ervoor na zes uur met de camper voor de slagboom hebben overnacht, vertrekken we vroeg naar de boulevard van dit kustplaatsje met zijn brede zandstrand. Achteraf bezien hadden we ook op het parkeerterrein bij de boulevard  kunnen overnachten, want de gebruikelijke bordjes ‘No overnight camping’ ontbreken hier. Evenals trouwens een goede internetverbinding via ons mobieltje, maar dit terzijde.  

Hiervandaan is het niet ver naar de wat grotere plaats Elgin. Bezienswaardig daar is de – nu tot ruïne vervallen – kathedraal. We wandelen er dwars door het stadje naar toe en bekijken de nog overeind staande voorgevel van wat eens een machtige kerk moet zijn geweest.

Whisky proeven

Na dit culturele intermezzo is ons oog deze twee dagen vooral op whisky gericht. Uit deze streek Speyside komt de helft van de Schotse single malt whisky vandaan. Single malt whisky's zijn whisky's afkomstig van één distilleerderij. In de hele streek zijn wel 50 distilleerderijen. Voor de toeristen is er een heuse Whiskytrail, waarin men 8 distilleerderijen en een kuiperij kan bezoeken. Daaronder zijn de bij whisky-liefhebbers bekende merken Cragganmore, Balvenie, Glenfiddich, The Glenlivet, Glen Moray Single Malt, Aberlour Single Malt en The Macallan. 

We houden het bij vier distilleerderijen en de kuiperij in Craigellachie.  
Natuurlijk vertellen alle rondleidingen in principe hetzelfde verhaal van de mout, het water en de gist en hoe het distillatieproces verloopt. Toch zijn ook alle verhalen weer een beetje verschillend. Door het al dan niet toevoegen van turf aan het vuur, waarboven de gerst wordt verhit geeft iedere distilleerderij zijn eigen smaak aan de daar gestookte whisky. De ene moutpap blijft langer staan dan de andere, het ene gistproces duurt langer dan het andere en ook de in iedere distilleerderij weer net even andere, specifieke vorm van de koperen distilleerketels heeft invloed. Tel daarbij op de rijping in of oude Bourbonvaten, dan wel oude sherryvaten en  iedere distilleerderij komt weer met een anders smakende whisky op de proppen. En allemaal zijn ze trots op hún whisky!

Al nippend en proevend – want dat is in iedere rondleiding inbegrepen – ondervinden we zelf de smaakverschillen in de maltwhisky’s van Glen Grant, Cardhu, Cragganmore en Glenlivet. Zo worden we langzamerhand kenners! 

Kuipers aan het werk in de kuiperij in Craigellachie

Hoezeer de vaten er toen doen, komen we te weten in de kuiperij in Craigellachie. Hier worden niet alleen nieuwe vaten gemaakt, maar ook de in duigen aangevoerde vaten van Amerikaanse Bourbon weer omgevormd tot Schotse whiskyvaten. Gebruikte whiskyvaten komen hier retour en worden door ervaren kuipers geïnspecteerd en gerepareerd, zodat ze nogmaals kunnen worden gebruikt. Alles bij elkaar  een fascinerend gezicht van bijzonder vakmanschap. We horen dat een ervaren kuiper per dag 25 vaten onder handen kan nemen. De mannen krijgen per vat betaald en werken dan ook in een constant tempo door.

Tussen alle whisky door wippen we ook even binnen in de winkel van de koekjesfabriek van Walkers in Aberlour. Hier geen rondleiding maar je kunt wel het hele assortiment Scottish shortbread in al zijn variëteiten kopen. De verleiding van tenminste enige soorten kunnen we niet weerstaan.

We rijden de whiskytrail uiteindelijk af tot in Tormintoul, een bergdorp aan de rand van de Cairngorms. Hier blijven we op het plaatselijke parkeerterrein overnachten en eten er heerlijk in restaurant Clockhouse.

Na alle whisky is het morgen weer tijd voor de natuur in het prachtige National Park Cairngorms.

We hebben deze twee dagen 102 kilometer gereden.

Cairngorm Mountains en Pitlochry

23, 24, 25 juni

Cairngorm Mountains in de regen

Het regent, o, wat regent het . . . .Wat we hebben verwacht en gevreesd, gebeurt op onze tocht door de Cairngorm Mountains, in het midden van Schotland. Plensbuien worden afgewisseld met een hardnekkige fijne motregen, de lucht is grijs en de laaghangende wolken zorgen op de heuveltoppen voor een vochtige mistdeken. Juist met dat weer rijden we een van de mooiste routes van Schotland. 

De weg van Tormintoul naar Pitlochry voert door een prachtig landschap van met donkere heide bedekte, hoge heuvels, afgewisseld met groene dalen. Mensen lijken er amper te wonen, de enige levende zielen die we tegen komen zijn schapen. We hebben de smalle weg bijna alleen voor onszelf. De camper knort en gromt zo nu en dan de hellingen van 14%, 20%  of zelfs 25% omhoog en roetst weer naar beneden, want van haarspeldbochten hebben ze hier nog nooit gehoord. 

Bij mooi weer moet het landschap het ene na het andere fraaie plaatje opleveren; wij zien het vooral met een donkere, vochtige waas. Onderweg stoppen we in Ballater. Ooit was hier het eindstation van de trein. Verder moest niet, vond Koningin Victoria, want dat zou haar rust bij het wat verderop gelegen kasteel Balmoral maar verstoren.

Dit Schostse buitenverblijf van de Engelse Koninklijke familie kunnen we natuurlijk niet zomaar voorbij gaan. Eigenlijk valt het een beetje tegen. Alleen de balzaal is toegankelijk en die staat vooral vol met Koninklijke aandenkens en foto’s. Verder mag je in de tuinen maar die lokken in de regen niet erg.

Pitlochry

We houden halt in Pitlochry, een vakantieplaatsje, midden in Schotland, op het kruispunt van drie wegen en gelegen aan een rivier. Er is een hoofdstraat met restaurants en winkels, een camping en een distilleerderij. En zo houden we weer een lazy Sunday, met een kilo kranten, koffie, een – voor ons als ‘vrienden’ weer gratis – bezoek aan de distilleerderij en een wandeling naar de zalmtrap. Die laatste moet via een aantal bassins zalmen de mogelijkheid geven vanuit de rivier een dam te passeren en toch weer in het hoger gelegen loch te geraken.

In de pub zien we Engeland met voetbal verliezen van Italie. Dat lijkt ons meer te doen dan de Schotten. Die hebben niet zo veel met Engeland en de Engelsen.

Kasteel Blair

Vlakbij Pitlochry ligt kasteel Blair. Dat is het drukst bezochte kasteel van Schotland en dat is niet verwonderlijk. Het weer is weer opgeknapt en we brengen uren door op het enorme landgoed met het vriendelijke , witte kasteel.. Het publiek mag hier in bijna dertig kamers, die vaak prachtig zijn gemeubileerd en vol hangen met allerlei schilderijen. Verder is er ook hier weer een mooie tuin, meer dan twee eeuwen geleden aangelegd door de toenmalige Lord en inmiddels weer in oude stijl hersteld. Die tuinier hobby zijn we vaker tegengekomen; kennelijk hadden de hoge heren daar allemaal tijd voor.

Kasteel Blair

Kasteel Blair

Pitlochry laat zich verder van zijn beste kant zien met een avond met pipermuziek en Schotse zang en dans op het plaatselijke recreatieterrein.. Het is een informeel gebeuren met het publiek op het terras of in de eigen auto’s, die in een halve kring rondom het toneel staan opgesteld. De muziek en het decor van de omliggende heuvels zorgen voor een bijzondere avond in Schotse sfeer.

We hebben naar Pitlochry en naar kasteel Blair en weer terug 154 kilometer gereden. 

Overnachten doen we op Camping Milton of Fonab. Adres: Pitlochry PH16 5NA. De camping ligt 700 meter ten zuiden van het dorp en tegenover de Blair Atholl Distillery

Perth, St Andrews en het koninkrijk Fife

26 en 27 juni

Parkeren in Perth

Onze laatste dagen in Schotland besteden we in het oude koninkrijk Fife. We rijden met de camper van Pitlochry eerst naar Perth. Eigenlijk is het iets ten Noorden van de stad gelegen Stone Palace de belangrijkste bezienswaardigheid, maar we hebben na Blair Castle wel even genoeg kastelen gezien en houden het bij een wandeling door het compacte centrum van deze vroegere hoofdstad van Schotland en ooit belangrijke marktstad. 

We moeten het bezoek helaas bekopen met een bon voor fout parkeren. Bij het parkeerterrein staat weliswaar aangegeven dat het verboden is voor caravans maar wij vinden onszelf met onze camper geen caravan. Bovendien past onze camper  precies tussen de lijntjes van een normale parkeerplaats. Kennelijk heeft de dienstdoende parkeerwachter toch andere normen en regels. Hoewel we de afgelopen weken vaak op dergelijke plaatsjes hebben gestaan, brengt deze bon ons wel aan het twijfelen. Als alle voor caravans ongeschikte parkeerplekken ook voor campers verboden zijn, dan blijven er zo nu en dan weinig parkeermogelijkheden over, vrezen we.

Edit: We hebben een brief geschreven naar het gemeentebestuur van Perth met uitleg van de situatie. Resultaat is dat de parkeerboete is kwijtgescholden en dat we een zeer vriendelijke brief terug kregen, waarin ons werd gevraagd toch vooral Perth bij een volgend bezoek niet over te slaan. 

St. Andrews

Ook in St. Andrews rijden we even vruchteloos rond, totdat we bij de East Sands, voorbij de kathedraal en het kasteel, ten oosten van de stad, een (gratis) parkeerplaats vinden. Over het Coastal Path is het 10 minuten terug lopen naar de stad. 

We bekijken de ruïnes van de kathedraal, waar zelfs een weggetje door heen loopt, en we wandelen naar het oudste college van de Universiteit. 
St. Andrews heeft na Oxford en Cambridge de oudste universiteit van het Verenigd Koninkrijk en in ieder geval de oudste van Schotland. Onder andere Prins William studeerde hier.
De andere trekpleister van St. Andrews is – vooral voor golfers – de eerbiedwaardige golfbaan, de oudste en meest prestigieuze van Schotland. Het spel heet hier te zijn uitgevonden! De toegang tot de baan ligt voor een rij statige huizen. We zien heel wat dure, fraaie auto’s en mannen – meest al op leeftijd – met soms onwaarschijnlijk bruine hoofden met hun golftassen slepen en hun balletjes slaan. In de omgeving rijgen de golfhotels en golfwinkels zich aaneen. Om op de baan te mogen spelen,, moet je overigens wel lid zijn van deze golfclub. 

St. Andrews

Golfbaan St. Andrews

Kustroute Oostkust

Het weer is deze dagen nogal wisselvallig en onder de buien door rijden we vanaf St. Andrews de aantrekkelijke kustroute van het oude koninkrijk Fife. Die voert langs schattige vissersplaatsjes als Crail, Anstruther, Pittenweem en St. Monans met ieder zeer pittoreske haventjes en rijtjes huizen. 
Opvallend zijn de pannendaken en de trap- en klokgeveltjes. Beide komen voort uit de banden, die de streek van oudsher had van Holland. Het hier gewonnen zout werd in vorige eeuwen naar Holland geëxporteerd en de schepen namen op de terugweg dakpannen als ballast mee. Kennelijk inspireerden de Nederlandse gevels de schippers ook om die bouwwijze op hun eigen huizen toe te passen. 

N.B. Herinneringen aan Hollandse zeelieden komen we een paar jaar later ook tegen in Zuid-Noorwegen. 

De met bruine borden aangegeven kustroute voert vanzelf naar de bruggen over de Firth of Forth, ten westen van Edinburgh. De beroemde ijzeren spoorbrug is een voorbeeld van de industriële bouw aan het einde van de 19^eeeuw. Het gevaarte is meer dan 2400 meter lang en komt op heel wat ansichtkaarten voor. Wij passeren in de stromende regen het water over de er naast liggende verkeersbrug. Later bekijken we de brug nog eens goed vanuit South Queensferry.

Bruggen over de Firth of Forth

South Queensferry.

Edinburgh slaan we deze keer over. We zijn er al eens geweest en de stad is ook gemakkelijk met een stedentrip vanuit Nederland te bezoeken.

Morgen rijden we door de Borders naar Leeds om vrienden te bezoeken