Kerstversiering zoeken in Oost-Duitsland

In het Ertsgebergte en Thuringen gaan we met de camper op zoek naar bijzondere kerstversiering. Voor en na onze rondreis met de camper door Tsjechië in het najaar van 2015 zijn we door het Ertsgebergte gereden om daar een houten lichtboog te kopen met lichtjes en uitgesneden figuren. In 2012 rijden we na een bezoek aan Dresden met onze camper via het Ertsgebergte naar Lauscha in het Thuringerwoud voor mondgeblazen glazen kerstversiering.  In dit verslag zijn beide stukken kerstroute gecombineerd. 

Lichtbogen in het Ertsgebergte

De Lichtbogen horen bij het Ertsgebergte. In de kersttijd vind je ze in deze streek achter bijna ieder raam. De lichtbogen - Schwibbogen genoemd in het Duits - vertellen ieder hun eigen kerstverhaal. Het is in zijn simpelste vorm een houten boog met lichtjes op een houten plateau waarop een kerstverhaal , kerkje of andere voorstelling staat. 

De historie van de lichtboog gaat terug naar de tradities van de mijnwerkers. Die hingen bij hun laatste ploegendienst voor kerstavond hun lampen in een halfronde cirkel bij de ingang van de mijn,  waardoor deze helemaal verlicht werd. Dit zag er feestelijk uit en leidde uiteindelijk tot het ontstaan van de lichtboog, zowel van metaal als van hout. Op veel huizen in de dorpjes in het Ertsbergte zie je ook nog steeds aan de gevel of in de tuin metalen Lichtbogen, al dan niet met lampjes. 

Saskia van Christmaholic schreef een artikel over deze schwibbogen. 

Metalen uithangbord in de vorm van Lichtbogen

Houtsnijkunst langs weg 101

Wij zijn dus op zoek naar een houten Lichtboog. De tocht daarvoor door het Ertsgebergte is leuk. Het is een streek met dorpjes met vakwerkhuizen en overal kom je de producten van de houtsnijkunst tegen. Rondom Annaberg en Schneeberg speelde de houtsnijkunst van oudsher een belangrijke rol. Mijnwerkers sneden er van hout engelen en bergmannetjes voor hun kinderen, Toen de mijnbouw ophield, zochten veel werkers een nieuw bestaan in de houtsnijkunst. Sindsdien zijn er in de streek tientallen bedrijfjes en handwerkslieden, die de traditionele lichtbogen, kerstpiramides en rookmannetjes maken. Ieder bedrijfje geeft aan de lichtbogen en kerstpiramides zijn eigen draai, eenvoudig, of juist ingewikkeld en gedetailleerd. Inmiddels zijn deze echt Duitse kerstartikelen dan ook zowel in moderne als meer traditionele vorm te koop. 

In Met de camper naar Tsjechië via het Ertsgebergte beschrijven we hoe we door de plaatsjes wandelen en rijden. We komen via weg 101 door Schneeberg, Schwarzenberg en Annaberg Buchholz met zijn enorme oude smederij. We zien winkels met houtsnijwerk in Schönfield en Wolkenstein met een grote collectie lichtbogen, rookmannetjes en kerstpiramides maar kunnen geen keus maken. Zo rijden we door tot Freiberg. 

In het verslag van Dresden naar Plauen beschrijven we hoe we deze tocht in omgekeerde richting in april 2012 maakten. .

Op de terugtocht van onze rondreis door Tsjechië zetten we onze zoektocht en zwerftocht voort. Vanaf Scheeberg rijden we dan weer naar het Oosten en deze keer nog voorbij Dresden.

Ratags kerstwinkel

We hebben uitgevonden dat de dubbele lichtbogen, die wij zo mooi vinden, worden gemaakt bij RATAGS in Langenwolmsdorf, een piepklein plaatsje, ten oosten van Dresden, vlakbij Stolpen en niet ver van de Tsjechische grens. (adres: Hauptstraße 120, 01833 Stolpen / OT Langenwolmsdorf) .

Winkel en werkplaats van RATAGS

Grote kerstpiramide bij RATAGS

Een keur aan dubbele Lichtbogen

Dit bedrijf blijkt een heel uitje te zijn voor Duitse groepen. Er is een restaurant, een werkplaats en een enorme winkel.  Als een soort uithangbord staat er op het terrein een enorme kerstpiramide. De dubbele Schibbogen schijnt hier, in dit kleine DDR-dorpje, uitgevonden te zijn. We brengen er met plezier enige uren zoet, wikken en wegen en kopen er uiteindelijk een lichtboog met een bakkerstafereel. Als onderkast kiezen we een winterlandschap en als kers op de taart kopen we er nog wat losse figuurtjes bij. 

Dubbele lichtboog met bakkerswinkel, die we uiteindelijk kochten

 Van Stolpen rijden we via snelwegen terug naar huis.

Naar Lauscha

Maar voor het kerstgevoel combineren we dit verslag met een deel van een route, die we in 2012 reden. Dat betekent, dat we voor deze routebeschrijving weer terug gaan naar Freiberg om op de camperplaats bij het zwembad te overnachten.

In 2012 rijden we namelijk na een bezoek aan Dresden over dezelfde weg 101 als hierboven in omgekeerde richting van Freiberg naar Plauen  (overnacht op de gratis parkeerplaats Parkplatz P7, Neustadtplatz bij de Syrastrasse) en vervolgens door het Thuringerwoud over ‘gele’ weggetjes naar Lauscha.

• Via deze route is de afstand Langenwolmsdorf, via Freiberg en Plauen naar Lauscha 328 kilometer, zeker 4,5 uur rijden.

•  Rechtstreeks van Langenwolmsdorf over de grote weg naar Lauscha is 285 kilometer en vergt zo’n 3,5 uur rijden.

Kerstballen in Lauscha

Glastraditie

Lauscha kent een zeer lange glastraditie. Al in 1597 werd hier de eerste glasfabriek opgericht. De huidige Farbglashütte op de Huttenplatz dateert van 1853.  In die tijd werden er vooral  knikkers en kralen gemaakt. Toen later de ovens op gas in plaats van hout werden gestookt, en er nieuwe technieken beschikbaar waren, werd het blazen van dunwandige glasbuizen en staven mogelijk. Ook glazen kunstogen werden en worden in Lauscha gemaakt, eerst en vooral voor mensen, die een oog hebben verloren. Later werden er ook poppenogen gemaakt.

Kerstversiering

Maar wij komen voor de kerstversiering. Het verhaal wil, dat midden 19e eeuw een arme glasblazer geen geld had om echte noten en appels in de kerstboom te hangen. Hij blies deze toen maar van glas. Waarschijnlijk waren die eerste glazen vruchten de voorlopers van de hedendaagse kerstballen. Toen Lauscha de gasfabriek had, konden glasblazers ook thuis aan de slag en uiteindelijk zijn er tot de Tweede wereldoorlog in het dorpje ongeveer 5000 verschillende vormen ontworpen en in thuisfabriekjes gemaakt. 

Tegenwoordig zijn er nog ongeveer 20 bedrijfjes in Lauscha, die nog altijd met de hand en het hele jaar door, kerstballen en andere figuurtjes blazen en beschilderen.  Ze zitten vaak in gewone woonhuizen verscholen. We zijn op zoek naar een bedrijfje dat nog de ouderwetse, met draad omsponnen kerstversiering maakt maar kunnen dat helaas niet vinden. 

We bestelden die versiering uiteindelijk later via www.lauschaer-glas.com.

Omsponnen kerstversiering uit Lauscha

Krebs

Niet over het hoofd te kijken in het plaatsje is de enorme werkplaats en winkel van Krebs. In dit walhalla van glazen kerstversiering vind je niet alleen prachtige beschilderde kerstballen in allerlei kleuren, maar ook klokjes, harten, ijspegels, noten, dennenappels, druppels, kerstmannen, sprookjesfiguren en engelen.

Krebs werkplaats (foto: Krebs)

Krebs winkel (foto: Krebs)

We doen onze inkopen en rijden dan door naar Sonneberg om daar het Speelgoedmuseum te bezoeken. 

Speelgoedmuseum in Sonneberg

Daarvandaan rijden we in anderhalve dag naar huis. 

Tip: Nog niet genoeg van het zoeken naar Kerstversiering? In Tsjechië, Oost-Bohemen zijn ook nog fabriekjes van kerstballen en er is een bijzondere kerststal te bezoeken. Miranda van Camping De Sprookjesmolen schreef er een artikel over. 

Praktische informatie 

Wij deden deze tocht in twee delen en beide keren als onderdeel van langere tochten. Als aparte  'kersttocht' zou deze van huis tot huis 6 of 7 dagen kosten. 

 Dag 1 en 2 Vanaf Nederland met de camper twee dagen rijden naar het Ertsgebergte. Afstand Utrecht-Schneeberg is ca. 700 kilometer

Dag 3 Reken een dag om - met tussenstops - de ca. 100 kilometer van Schneeberg naar Freiberg te rijden.  

Dag 4 Van Freiberg is over weg 173 en via Pirna ongeveer 80 kilometer naar Stolpen, ca. 1,5 uur rijden. Daar RATAG bezoeken en daarna (deel) rit naar Lauscha.  Van Langenwolmsdorf over de grote weg naar Lauscha is 285 kilometer en vergt zo’n 3,5 uur rijden. 

Dag 5  Lauscha, bezoek glaswinkels en eventueel speelgoedmuseum in Sonneberg

Dag 6 en 7 Terugreis naar Nederland

 Overnachtingsplaatsen: 

 • Schneeberg : campingplatz Lindenau, Am Forstteich 2 in Schneeberg www.campingplatz-lindenau.de N 50.59339 O 12.59999)  

• Freiberg: Camperplaats in Freiberg bij Johannisbad Campercontact.nr. 13935 GPS: N 50.91517, E 13.33398 

 • Plauen: overnacht op de gratis parkeerplaats Parkplatz P7, Neustadtplatz bij de Syrastrasse 

 • Lauscha: in en bij Lauscha zijn diverse overnachtingsmogelijkheden. Zie /www.campercontact.com/lauscha.